Potreban vam je stomatolog?
Kontaktirajte nas i zakažite pregled.
Bruksizam je dnevna ili noćna parafunkcijska aktivnost koja se ispoljava kao škripanje zubima, stiskanje ili mlevenje zubima. Odvija se na podsvesnom nivou, pacijenti ga najčešće nisu svesni, pa ne mogu ni da ga kontrolišu. Vezuje se za emocionalni stres, javlja se kod skoro 50% populacije, podjednako kod oba pola. Čak i roditelji često izjavljuju da čuju svoju decu kako škripe zubima. Međutim, bruksizam kod dece se toleriše i smatra prolaznim.
Bruksizam, odnosno škripanje zubima u snu, je problem koji mnogi ljudi imaju, a čiji uzroci su različiti. Među najčešćim uzrocima su svakodnevni emocionalni stresni događaji i briga, kao i strah. Osim toga, konzumiranje većih količina kofeina, alkohola i nikotina takođe može biti faktor koji doprinosi razvoju ovog problema. Jedan od mogućih uzroka škripanja zubima u snu (stiskanja zubima) je i nepravilan zagrižaj, odnosno preuranjeni kontakti zuba. Kada se javlja bruksizam, zagrižajne sile koje se stvaraju su znatno veće od maksimalne voljne sile, što može dovesti do oštećenja zuba, njihovog potpornog aparata i zglobno-mišićnog sistema.
Pored toga, kod nekih pacijenata sa neurološkim oboljenjima ili kod ljudi koji uzimaju antidepresive može se javiti tzv. sekundarni bruksizam, koji takođe može biti uzrok škripanja zubima u snu. U svakom slučaju, važno je obratiti pažnju na ovaj problem i potražiti savet od stručnjaka kako bi se sprečile eventualne posledice koje ovaj problem može izazvati.
Ukoliko se bruksizam ne prepozna i ne reaguje se na vreme, jedna od posledica može biti abrazija - prekomerno trošenje zuba koje se manifestuje kao zaravnjenje bočnih zuba, dok prednji zubi mogu biti iskrzani i imati izlomljene ivice. Ovo prekomerno trošenje zuba može dovesti i do fraktura ispuna, zuba i protetskih radova, a to dovodi do daljeg oštećenja zuba i drugih problema. Pored brojnih problema, stiskanje zubima može izazvati i probleme sa viličnim zglobom, koji se manifestuju kao bol u viličnim mišićima, otežano otvaranje ili zatvaranje usta, a često su i praćeni zvučnim efektima. Ove posledice mogu dovesti do preopterećenja viličnog zgloba i dugoročnijih problema.
Osim pomenutog, bruksizam može dovesti i do sniženja vertikalne dimenzije, što se manifestuje promenom fizionomije lica i manjom vidljivošću zuba. Povećana pokretljivost zuba tj. labavljenje i progrediranje parodontopatije takođe su posledice bruksizma koje se mogu pojaviti. Bruksizam (škripanje zubima) može izazvati i povlačenje desni i stvaranje defekata na zubima, takozvane klinaste i tanjiraste erozije, koje mogu dovesti do osetljivosti zuba na hladno, slatko i kiselo. Kako bi se sprečile ove posledice škripanja ili stiskanja zuba, važno je prepoznati ovaj poremećaj i potražiti stručnu pomoć. Na raspolaganju su različite terapijske opcije, uključujući nošenje noćne šine, vežbe za smanjenje stresa i mišićne tenzije, kao i promene u navikama spavanja i ishrane.
Jedan od ključnih faktora u terapiji bruksizma je noćni štitnik, koji se koristi za zaštitu zuba od nepovoljnih sila i za obnovu struktura zgloba. Ovaj štitnik se izrađuje na osnovu otisaka obe vilice i nosi samo noću. On omogućava neuro-mišićnom sistemu da se opusti i odmori, pri tome štiteći zube i protetske nadoknade od dalje degradacije. Ukoliko je stepen destrukcije zubne supstance veći, potrebno je rekonstruisati potrošene delove zuba krunicama ili mostovima i povratiti im nekadašnje dimenzije. Ako su uzroci bruksizma preveremeni kontakti, primenjuje se selektivno brušenje. Ovo može pomoći u smanjenju stresa i bolova u mišićima. Kod pacijenata koji imaju izražene tegobe, savetuje se ubrizgavanje botoksa u vilične mišiće. Zvanična preporuka je i medikamentozna sedacija i psihoterapija, koje mogu pomoći u smanjenju stresa i napetosti u mišićima vilice.
Ako prepoznajete neke od simptoma bruksizma kod sebe ili nekoga u vašoj okolini, važno je što pre potražiti pomoć od stomatološke ordinacije i pristupiti terapiji. Terapija bruksizma je složena i zavisi od stepena destrukcije zuba, ali pravovremena reakcija može sprečiti dalju degradaciju zuba i smanjiti tegobe.